E Vitamini Nedir?
E vitamini farklı moleküler şekillerde bulunabilir. En çok bilinen versiyonu, vücut tarafından en iyi emilen ve taşınan tip olduğu için alfa-tokoferoldür (2). E vitamini yağda çözünebilen bir maddedir ve karaciğerde depolanabilir. E vitamini yağda çözünebilme özelliği ile, vücuttan hemen atılmaz ve böylece vücudun ihtiyacı olduğunda kullanıma hazır olabilir. Vitamin E, karaciğer dışında pankreas ve kalp dokularında da bulunur. E vitamini içeren besinler doğada çokça olabileceği için normal bir beslenme şekli olan kişilerde E vitamini eksikliği görülmeyebilir. E vitamini faydaları bakımından öne çıkan özellerinden olan antioksidan ve antienflamatuar etkisi özellikle saç, cilt, tırnak sağlığında ve bağışıklığın güçlenmesinde fayda sağlayabilir.
E Vitamini Ne İşe Yarar?
E vitamini görevleri açısından vücutta pek çok işlevi olan önemli bir maddedir. Onu önemli kılan özelliklerinin başında bağışıklığa katkı sağlaması, hücre yenilenmesi ve cilt üzerindeki olumlu etkileri gelebilir. E vitamini saça ve cilde faydaları nedeniyle popüler bir bileşendir (9). E vitamini antioksidan özelliği sayesinde cildi yaşlandıran serbest radikallerle mücadele edebilir ve böylece cilt, yaşlanma etkilerinden korunabilir. Serbest radikaller güneş maruziyeti, sigara kullanımı ve çeşitli çevresel etkenler sebebiyle üretilebilir. Ayrıca birçok cilt bakım ürününde A ve C vitaminleriyle birlikte kombine kullanılabilir. E vitamini, bağışıklık sistemi yanıtlarını tetikleyen ve düzenleyen kompleks hücre etkileşimlerinde önemli bir rol oynar (3).
E Vitamininin Cilde Faydaları Nelerdir?
E vitamini faydaları incelendiğinde özellikle cilt üzerindeki olumlu etkilerinin ön plana çıktığı görülebilir. E vitaminin en bilinen faydaları ise şöyledir:
- Cilde Faydaları: E vitamini yüze faydaları açısından cilt bakım ürünlerinde oldukça kullanılan bir maddedir. Cilt bariyerini güçlendirerek cildi yaşlanma belirtilerine, çevresel faktörlere ve güneş hasarına karşı koruyabilir. E vitamini aynı zamanda cildin kan akışını arttırır ve böylece cildin beslenmesine katkıda bulunur (12).
- Saça Faydaları: Saçların ihtiyacı olan nemi tutarak, kurumasının önüne geçerek, saçın daha parlak ve hacimli görünmesini sağlayabilir. Saçtaki egzama, pullanma, kaşıntı gibi problemlerde tedaviye yardımcı olarak kullanılabilir. E vitaminin yağ şeklinde kullanımı saçın nemini geri kazandırır ve saç derisinin kurumasını önlemeye yardımcı olur (12).
- Yeniden Yapılanma: E vitamini vücuttaki enfeksiyon ve yara durumlarında etki ederek hücrelerin daha hızlı iyileşmesini gerçekleştirebilir. Ayrıca antienflamatuar özelliği ile yangı ve ödemi azaltmada katkısı olabilir(12)
E Vitamini Nelerde Var?
E vitamini günlük olarak tüketilen pek çok besinde bulunabilir. Bu besinler özellikle yağlı tohumlar, kuruyemişler, yeşil yapraklı sebzeler, tahıllar ve bitkisel yağlardır (2). E vitamini nelerde var? cevaplarından bazıları ise şunlardır:
- Tahıllar: Arpa, buğday, yulaf, mısır, pirinç
- Bitkisel Yağlar: Ayçiçek yağı, buğday yağı, aspir yağı, soya yağı
- Kuruyemişler: Badem, fındık, fıstık, ceviz
- Sebzeler: Ispanak, brokoli, domates, patates, marul, tere, lahana, kereviz, balkabağı
- Meyveler: Kivi, muz, mango, avokado
- Yağlı Tohumlar: Buğday tohumu, ayçiçek tohumu, badem tohumu, pamuk tohumu
- Et Ürünleri: Dana eti, koyun eti
- Balık Türleri: Somon, sardalya, hamsi, ton balığı
- Kümes Hayvanları: Tavuk, hindi ve yumurta
E Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Günlük tüketilen besinler içinde E vitamini yeterli düzeyde bulunabilir. Bu sebeple eksikliğine çok fazla rastlanmayabilir. Ancak çeşitli sebeplerle dengesiz ve sağlıksız beslenen kişilerde E vitamini eksikliği görülebilir. E vitamini eksikliği belirtileri arasında düşük bağışıklık, saç-cilt kuruluğu, vücutta pullanma, kaşıntı görülebilir. E vitamini eksikliğine bağlı oluşabilecek hastalıklardan bazıları ise kısırlık ve düşük doğumlar, kalp hastalıkları, karaciğer yetmezliği olarak sayılabilir. E vitamini eksikliği vitaminin vücudumuzda depolanmasından dolayı sıklıkla görülmez. Sindirim sorunları ve kistik fibrozis gibi hastalık durumlarında eksiklik ihtimali olabilir (10). Vitamin E eksikliklerini yerine koymak için doktor tavsiyesiyle eczanelerden alınan ürünler kullanılabilir.
E Vitamini Fazlalığı Belirtileri Nelerdir?
E vitamini, dışarıdan takviye kullanımı olmadan, yalnızca besin yoluyla alınırsa fazlalığı olası bir durum olmayabilir. E vitamini vücutta depolandığı için ancak aşırı tüketimi bazı istenmeyen etkiler yaratabilir. Bu durum çok uzun süreli ve yüksek dozdaki E vitamini kullanımında söz konusu olabilir (5). Genel olarak E vitamini fazlalığı mide, bağırsak ve sindirim sistemi problemleri, ishal, baş ağrısı gibi rahatsızlıklara sebep olabilir. Kardiyovasküler çalışmalar ayrıca günde 400 IU (ünite) doğal E vitamini alan diyabetli veya kardiyovasküler hastalığı olan hastaların, kalp yetmezliği ve kalp yetmezliğine bağlı hastaneye yatış riskinin arttığını göstermektedir (5). Bunlara ek olarak E vitamini fazlalığı gebeliğin erken dönemlerinde de ciddi yan etkiler gösterebilir. Özellikle hamilelerin E vitamini takviyelerini doktor kontrolü dışında kullanmamaları gerekir.
Günlük E Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?
E vitamini besinler yoluyla rahatlıkla alınabildiği için kişilerin günlük E vitamini ihtiyacı normal bir beslenme düzeniyle karşılanabilir. Vücudunuzun her an ihtiyaç duymadığı E vitamini ileride kullanmak üzere vücutta depolanabilir. Bu nedenle her gün alınması gereken değerin dışında ekstra kullanıma gerek olmayabilir. Yetişkinler için önerilen günlük E vitamini miktarı günde 15 miligramdır (7)
Sık Sorulan Sorular
1- E vitaminin etkisi hangi şartlarda azalır?
E vitamini içeren besinler bazı şartlarda özelliğini kaybedebilir. Bu besinlerin güneş ışığında kalması ya da yüksek ısıda pişirilmesi vücuttaki emilimini azaltır veya yok edebilir. E vitamini özellikle bitkisel yağlarda daha çok bulunduğu için bu yağların ısıya bırakılmadan, salata ve benzeri yiyeceklere direk katılması emilimi açısından daha faydalı olabilir.
2- Kimler E vitamini kullanamaz?
E vitamini zararları göz önüne alındığında bazı kişilerde kullanımı tavsiye edilmez. Bunlar çocuklar, hamileler, emziren kadınlar, kanser hastaları, kan hastalıkları, diyabet ve diğer kronik hastalıkları olan kişiler olabilir. Herhangi E vitamini ürünü kullanmadan önce mutlaka hekim ve eczacınıza danışmanız tavsiye edilir.
3- E vitamini hangi kozmetik ürünlerde bulunur?
E vitamini içeren ürünler kullanmak isteyen kişilerin ‘‘e vitamini nelerde var?’’ sorusu en çok merak ettiği konulardan olabilir. E vitamini ciltte nemlendirme, yeniden yapılandırma, yara iyileştirme ve hücre yenileme sürecinde bulunduğu için piyasada rahatlıkla bulunan birçok kozmetik ve dermokozmetik ürünün içinde yer alabilir. Bu ürünlerden bazıları nemlendirici yüz-vücut kremleri ve losyonları, yara kremleri, şampuanlar, saç maskeleri ve saç bakım yağlarıdır.
4- E vitamini ile birlikte başka hangi vitaminler kullanılabilir?
E vitamininin yanında kullanılan bazı vitamin ve mineraller birbirlerinin etkisini artırabilir ve daha yüksek emilim sağlayabilir. E vitamininin etkisi büyük ölçüde C vitamini, B3 vitamini, selenyum ve glutatyon ile artabilir (8). Antioksidan bileşenlerin bu kombinasyonu, vücuttaki kolesterol seviyelerinin artışını engellemeye destek olabilir (10).
5- E vitamini takviyeleri hangi formlarda bulunur?
E vitamini takviyesi eczanelerde reçeteli veya reçetesiz olarak satılan, doktor ya da eczacıların tavsiyesiyle kullanılabilen preparatlardır. Bu formlar eczanelerde kapsül veya ampul formunda bulunabilir. E vitamini bunların dışında cilt serumlarında, yaşlanma karşıtı kremlerde ve saç-vücut temizleme ve nemlendirme gibi geniş yelpazede bulunan kozmetik ürünlerinin içinde bulunabilir.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
