D3 Vitamini Eksikliği Nedir?
Vücut dokularında yeterli miktarda D3 vitamini bulunmadığında vitamin D3 eksikliği belirtileri ile karşı karşıya kalabilirsiniz. Vücudunuzda yeterince D vitamini olup olmadığını anlamak için kandaki D vitamini formu olan 25-hidroksivitamin D konsantrasyonu ölçülür. Buna göre;
- 50 nmol/L (20 ng/mL) veya üzeri seviyeler kemik ve genel sağlık için yeterli kabul edilir.
- 30 nmol/L'nin (12 ng/mL) altındaki seviyeler ise çok düşüktür. D3 vitamini eksikliği belirtileri görülür, kemikleriniz zayıflayabilir ve sağlığınızı olumsuz şekilde etkileyebilir.
- 125 nmol/L'nin (50 ng/mL) üzerindeki seviyeler ise çok yüksektir ve sağlık sorunlarına neden olabilir.(2)
D3 Vitamini Eksikliği Neden Olur?
D3 vitamini eksikliğinin iki temel nedeni vardır:
- D3 vitamini içeren besinlerin yetersiz tüketimi ve/veya güneş ışığından yeterince D vitamini alamamak,
- D3 vitamini emilimi ve kullanımında sorunlar yaşamak.
Bunlara ek olarak aşağıdaki bazı durumlar, D3 vitamini eksikliği belirtileri yaşanmasına neden olabilir:
- Çölyak, kistik fibrozis, Crohn's gibi hastalıklar bağırsaklardan yeterince D3 vitamini emilmesini engelleyebilir.
- Beden kitle indeksi 30’un üzerinde olan obez bireylerde, yağ hücreleri D vitaminin hücrelerden salınımını engelleyebilir. Bu durum kanda 25-hidroksi vitamin D konsantrasyonunun azalmasına neden olabilir.
- Vücutta D vitaminin kullanılabilir forma dönüşmesi için karaciğer ve böbreklerden salgılanan enzimler ihtiyaç duyulur. Karaciğer ve böbrek hastalıklarında bu enzimlerin üretimi azalır ve D vitamini eksikliği belirtileri görülebilir.
- Gastrik bypass ameliyatı gibi kilo verme ameliyatları, midenin ve bağırsakların boyutunu küçülttüğü için bazı besinlerin, vitamin ve minerallerin yeterli miktarda emilmesini önleyebilir. Kilo verme ameliyatı olanlarda D3 vitamini eksikliği görülebilir.
- Müshil, steroid, kolesterol düşürücü, nöbet önleyici, kilo verme gibi bazı ilaç çeşitleri d vitamini emilimini azaltarak D3 vitamini eksikliğine neden olabilir.(3)
D3 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
D vitamini vücutta depo edilebilen bir vitamindir ve eksikliğine bağlı olarak gelişen belirtilerin ortaya çıkması birkaç ay ya da yıl alabilir. D3 vitamin eksikliği belirtileri aşağıdaki durumları kapsayabilir:
Enfeksiyonlara Yakalanma Riskinde Artış
D3 vitaminin vücuttaki en önemli rolü hastalık yapıcı mikroorganizmalara karşı koyan bağışıklık sistemine yardımcı olmaktır. D3 vitamini eksikliğinde bağışıklık sistemi normal fonksiyonlarını yerine getirmekte zorlanabilir. Özellikle soğuk algınlığı ve grip gibi enfeksiyonlara yakalanma riskinde artış yaşanabilir.
Yorgunluk ve Halsizlik Hissi
D3 vitamini eksikliği ile ilgili yapılan çalışmalarda düşük D vitamini düzeyine sahip insanlarda uyku kalitesinde bozulmalar, uyku süresinde kısalma ve uykuya dalmada problemler gözlenmiştir. Vücut uyku sırasında tam anlamıyla dinlenir ve hasar gören hücrelerin onarımı gerçekleşir. Yetersiz D3 vitaminine bağlı olarak vücut yeterince dinlemediği için yorgunluk ve halsizlik hissi D3 vitamini eksikliği belirtileri arasında sayılabilir.
Bel ve Sırt Ağrıları
D3 vitamini, vücudun kalsiyum emilimini artırarak kemik sağlığının korunmasına destek olabilir. Yapılan çalışmalarda kronik bel ve sırt ağrısı yaşayanlarda D3 vitamini eksikliği gözlenmiştir.
Yara İyileşmesinde Gecikme
D3 vitamini, yeni cilt hücrelerinin sentezi ve hasar gören hücrelerin onarımına yardımcı olabilir. Ayrıca bağışıklık sistemi üzerindeki etkisi sayesinde ameliyat ya da yaralanma sonrası iyileşme sürecini destekleyebilir. D3 vitamini eksikliğinde yara iyileşmesinde gecikmeler gözlenebilir.
Kemik Yoğunluğunda Azalma
D3 vitamini, kalsiyumun vücut tarafından emilmesi ve kullanılmasında önemli rol oynar. Kalsiyum kemiklerin sağlıklı gelişimi için önemli bir mineraldir. Kemik mineral yoğunluğunda azalma D3 vitamini eksikliği belirtileri arasında sayılabilir.
Kilo Almak
D3 vitamini ile ilgili yapılan çalışmalar, düşük D3 vitamini seviyelerinin karın çevresinde yağlanmalara ve kilo artışına neden olabileceğini ileriye sürmektedir. Nedensiz kilo alımı D3 vitamini eksikliğine bağlı olabilir.
Bu belirtilere ek olarak saçların dökülmesi, kas ağrıları, anksiyete ve depresyon gibi semptomlarda D3 vitamini eksikliği belirtileri olarak kabul edilebilir.(1) Vücut fonksiyonlarının normal işleyişi açısından önemli E ve C vitaminleri hakkında ayrıntılı bilgiler için “E Vitamini Eksikliği Belirtileri” ve “C Vitamini Eksikliği Belirtileri” içeriklerini inceleyebilirsiniz.
D3 Vitamini Eksikliği Nelere Yol Açar?
D3 vitamini; kanda ve kemiklerdeki kalsiyum dengesini korumak, kemik iliğinden yeni hücre sentezine katkıda bulunmak gibi hayati vücut fonksiyonlarında görev alır. Vücut, yeni kemik hücresi sentezi için fosfor ve kalsiyum minerallerine ihtiyaç duyar. D3 vitamini, bağırsaklardan kalsiyum ve fosforun geri emilimini sağlayarak vücut tarafından kullanılmasına yardımcı olur. D3 vitamini eksikliğinde;
- Bağırsaklardan kalsiyum ve fosforun geri emilimi sağlanamaz, kandaki kalsiyum seviyesi düşer.
- Kan kalsiyum seviyesini normal tutmak için paratiroid bezi, kemiklerden kalsiyum çekmek için aşırı çalışır ve hiperparatiroidizm denilen bir durum ortaya çıkar.
- Hiperparatiroidizm; kas zayıflıkları, kramplar, yorgunluk ve depresyon gibi belirtilere neden olabilir.
- Kemiklerden kalsiyum çok hızlı çekildiği için yenilenemez; yetişkinlerde osteomalazi (yumuşak kemikler) ve çocuklarda raşitizme neden olabilir. Bu durum yetişkinlerde kemiklerin güçsüzleşip çabuk kırılmasına; çocuklarda ise kemiklerin eğilmesine ya da bükülmesine bağlı olarak kemik gelişim bozukluklarına yol açabilir.(3)
Günlük D3 Vitamini İhtiyacı Ne Kadardır?
Günlük D3 vitamini ihtiyacı yaşa, hamile ve emzirme gibi özel durumlara göre farklılık gösterir. Günlük alınması önerilen D3 vitamini miktarı şöyledir:
| 0-12 ay bebeklerde |
10 mcg (400 IU)/gün |
| 1-13 yaş arası çocuklarda |
15 mcg (600 IU)/gün |
| 14-18 yaş arası gençlerde |
15 mcg (600 IU)/gün |
| 19-70 yaş arası yetişkinlerde |
15 mcg (600 IU)/gün |
| 71 yaş ve üstü yetişkinlerde |
20 mcg (800 IU)/gün |
| Hamile ve emziren kadınlarda |
15 mcg (600 IU)/gün(2) |
Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
