Uzm. Dyt. Özgür G.
17.10.2023

Sağlıklı Yağ Bakımından Zengin Besinler Nelerdir?

Yeterli ve dengeli beslenme, genel vücut sağlığının korunmasında önemli rol oynar. Tüm besin gruplarından vücudun gereksinim duyduğu miktarın alınması sağlıklı beslenmenin temelini oluşturur. Yağlar, tıpkı karbonhidratlar ve proteinler gibi vücuda enerji sağlanması, vitaminlerin emilmesi, kalp ve beyin sağlığının korunması için gerekli bir temel besin grubudur. Yağ bakımından zengin besinler tüketmenin bel çevresini kalınlaştırdığı, kolesterolü yükselttiği ve sayısız sağlık sorununa yol açtığı söylense de son yıllarda yapılan araştırmalar her yağ çeşidinin ayı olmadığını ortaya koymuştur. Özellikle doymamış yağlar ve omega 3 yağ asitleri gibi yağlar içeren besinler, sanılanın aksine ruh halini iyileştirmeden zihinsel performansın gelişimine, yorgunlukla mücadele etmekten kilo kontrolünün sağlanmasına kadar pek çok yarara sahiptir. 1 Yağ bakımından zengin olan besinler hakkında detaylı bilgiler ve “Sağlıklı yağ içeren besinler nelerdir?” sorusunun cevabı için okumaya devam edin.

İçerikler (Gizle-)
  1. Sağlıklı Yağlar İçeren Besinler Nelerdir?

    1. Yağlı Balıklar

    2. Chia Tohumları

    3. Bitter Çikolata

    4. Yumurta

    5. Avokado

    6. Keten Tohumu

    7. Kuruyemişler

    8. Zeytin

    9. Tofu

    10. Yoğurt

  2. Sağlıklı Yağ İçeren Besinlerin Önemi Nedir?

  3. Sağlıklı ve Sağlıksız Yağlar Arasındaki Farklar Nelerdir?

içerik

Sağlıklı Yağlar İçeren Besinler Nelerdir?

Yağlar; doymamış, doymuş ve trans olmak üzere üçe ayrılır. Çoklu ve tekli şeklinde ikiye ayrılan doymamış yağlar, kalp sağlığı başta olmak üzere tüm vücut üzerindeki olumlu etkilerinden dolayı sağlıklı yağlar olarak kabul edilir.1 Omega 3 ve omega 6 yağ asitlerinin de dâhil olduğu doymamış yağların en iyi kaynakları arasında aşağıdaki besinler yer alır:

Yağlı Balıklar

Sağlıklı yağlardan biri olan omega 3 yağ asitleri; alfa-linolenik asit (ALA), eikosapentaenoik asit (EPA) ve dokosaheksaenoik asittir (DHA). ALA; keten tohumu, soya fasulyesi ve kanola yağları gibi bitkisel yağlarda; EPA ve DHA ise balıklarda ve diğer deniz ürünlerinde bulunur.Tuna, ringa, orkinos, somon, sardalye, alabalık gibi yağlı balık çeşitleri yüksek oranda omega-3 içeren besinler arasında yer alır. Kalp ve beyin sağlığının korunmasına yardımcı olmak için haftada 2 porsiyon (120 gram) balık tüketilmesi önerilir.3 Balık tüketmekte zorlanırsanız balık yağı takviyeleri kullanabilirsiniz. Balık yağı hakkında daha detaylı bilgiler için “Balık Yağı Faydaları” yazımızı okuyabilirsiniz.

Chia Tohumları

Küçük boyutlarına rağmen besin içeriği açısından oldukça zengin olan chia tohumlarının yaklaşık 30 gramı ortalama 8.5 gram yağ içerir ve bu yağ içeriğinin büyük bir çoğunluğu omega-3’tür. Bitki bazlı omega 3 için iyi bir kaynak olan chia tohumlarıyla diyetinizi zenginleştirebilir; romatoid artrit semptomlarının hafiflemesi, kandaki trigliserit düzeylerinin düşmesi, tip 2 diyabet ve yüksek tansiyon riskinin önlenmesi gibi omega 3 faydaları sayesinde genel sağlık durumunun korunmasına yardımcı olabilirsiniz.3

Bitter Çikolata

Yüzde 70 ile 85 oranında kakaoya sahip olan bitter çikolata; potasyum, kalsiyum ve magnezyumdan zengin bir besindir. 100 gramı yaklaşık 42.6 gram içeren bitter çikolata, yağ bakımından zengin olan besinler arasında yer alır. Aynı zamanda beyin ve kardiyovasküler sağlığın korunmasında önemli rol oynayan antioksidan bileşenler açısından da zengindir. Ancak bitter çikolatasındaki yağın neredeyse 550’si doymuş yağlardan gelir ve bu yağlar kalp –damar sağlığını olumsuz etkileyebilir. Buna ek olarak şeker oranı da yüksek ola bitter çikolatayı dikkatli bir şekilde tüketmeniz gerekir.3

Yumurta

Hayvansal yağ içeriği bakımından zengin besinler arasında yer alan yumurta, D vitamini ve kolin içerir. D vitamini bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını ve kemik gelişimini destekleyen önemli bir vitamindir. Kolin ise karaciğer, beyin sinir ve kas işlevlerinin sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesine yardımcı olur. 1 adet ortalama 50 gram yumurta, 1.6 gram doymuş ve 3.7 gram doymamış yağ içeriğine sahiptir.3

Avokado

Bitkisel yağ besinleri dendiğinde ilk akla gelen gıdalardan biri olan avokado, oleik asit adı verilen tekli doymamış yağ asidi açısından zengindir. 100 gram avokado yaklaşık 14.7 gram yağ içerir. Aynı zamanda lif açısından zengindir ve potasyum için iyi bir kaynaktır. Bunlara ek olarak avokado göz sağlığının korunmasında etkili rol oynayan lütein adlı bir antioksidan içerir.3

Avokado

Keten Tohumu

Yüksek lif içeriği ile ön plana çıkan keten tohumu, 100 gramında 42.2 gram yağ içerir ve yüksek oranda omega 3 yağ asitleri sayesinde sağlıklı yağ içeren besinler arasında yerini alır. Yüksek lif içeriği sayesinde tokluk hissini artırabilir, kolesterolün düşmesine yardımcı olabilir ve yüksek tansiyonun önlenmesine destek olarak kalp ritmini düzenlenmesine katkıda bulunabilir. Ayrıca antioksidan bileşenler olan lignanlar açısından da zengindir.3

Kuruyemişler

Ceviz, fındık, badem, fıstık gibi kabuklu kuruyemişler pek çok vitamin ve mineral açısından zengin besinlerdir. Aynı zamanda tip 2 diyabet ve kalp hastalıklarının önlenmesinde önemli rol oynayan sağlıklı yağlar, protein, lif ve antioksidanlar içerir. Bir avuç yaklaşık 30 gram badem 14.1 gram, Brezilya cevizi 19 gram ve ceviz 18.5 gram yağ içerir. Yağ bakımından zengin olan besinler arasında yer alan kuruyemişlerin sağlık faydalarından optimum şekilde yararlanmak için çiğ olarak tüketmeye dikkat etmelisiniz.3

Zeytin

Akdeniz diyetinin temelini oluşturan zeytin, tekli doymamış yağ asitler açısından zengindir. 100 gram zeytin yaklaşık 11 gram yağ içeriği ile yağlar içeren besinler listesinin ilk sıralarında yer alır. Aynı zamanda içeriğinde bulunan oleuropein adlı antioksidan bileşen, vücudun insülin salgılamasına yardımcı olarak diyabete yakalanma riskini azaltabilir. Tıpkı zeytin gibi zeytinyağı da kalp sağlığının korunmasını destekleyen tekli doymamış yağlardan zengindir. Buna ek olarak E ve K vitaminleri gibi güçlü antioksidanlar içerir. 1 yemek kaşığı zeytinyağı yaklaşık 14 gram yağ içeriğine sahiptir.3

Tofu

Hayvansal kaynaklı besinlerin tüketilmediği vegan ve vejetaryen beslenmenin temel protein kaynaklarından birini oluşturan tofu, tekli doymamış ve çoklu doymamış yağ asitleri açısından zengindir. 100 gram tofu yaklaşık 11 gram protein ve 4 gram yağ içerir. Buna ek olarak yetişkin bir bireyin günlük kalsiyum gereksiniminin %10’unun karşılanmasına yardımcı olur.3

Yoğurt

Yoğurt, bağırsak fonksiyonlarının düzenlenmesine katkıda bulunan probiyotik bakteriler açısından zengin bir besindir. Tam yağlı yoğurttaki yağın yaklaşık %60’ı doymuş yağlardan oluşur ve bu yağ konjuge linoleik asit (CLA) adı verilen, doğal olarak oluşan bir yağ türüdür. CLA, tip 2 diyabet, kalp hastalığı ve kanser gibi hastalıklara yakalanma riskini azaltıcı etki gösterebilir.1

Sağlıklı Yağ İçeren Besinlerin Önemi Nedir?

Yeterli ve dengeli bir beslenme programının olmazsa olmaz bileşenlerinden biri olan yağlar, günlük alınması gereken kalorinin yaklaşık %25-30’unu oluşturmalıdır. Yağlar, vücudun normal fonksiyonlarını yerine getirebilmesi için ihtiyaç duyduğu enerjinin karşılanması cilt ve saç sağlığının korunması için elzemdir. Aynı zamanda yağda eriyen A,D,E ve K vitaminlerinin vücut tarafından emilimi ve kullanılmasına yardımcı olur. Ayrıca vücut ısısının ve organların korunmasına katkıda bulunur. Yağ seçimini doğru yaparak ve sağlıklı yağ içeren besinler ile diyetinizi destekleyerek yağlardan ekstra fayda sağlayabilirsiniz. Oda sıcaklığında sıvı halde bulunan bitkisel yağlar sağlıklı yağlar olarak nitelendirilir. İltihap önleyici özellikleri sayesinde kalp sağlığının korunmasına yardımcı olur. Kan kolesterol seviyelerinin düzenlenmesini, kan şekeri kontrolünün sağlanmasını, bağırsak fonksiyonlarının iyileştirilmesini destekler. Bağırsak mikrobiyotasının sağlığını koruyan bağırsak bariyerini güçlendirir. Besinlerin emilimi ve bağışıklık sisteminin normal fonksiyonlarını yerine getirmesine yardımcı olabilir. Sağlıklı yağlar arasında yer alan omega 3 ve omega 6 yağ asitleri; beyin fonksiyonlarının düzenlenmesi ile kemik, cilt ve saç sağlığının korunmasında önemli rol oynar. 1 4 5

Sağlıklı Yağ İçeren Besinlerin Önemi Nedir?

Sağlıklı ve Sağlıksız Yağlar Arasındaki Farklar Nelerdir?

Doymuş yağ ve trans yağ gibi bazı yağ türleri aşırı tüketildiklerinde sağlık açısından olumsuz etkiler yaratabilir. Sağlıklı yağ çeşitlerinden farklı olarak doymuş ve trans yağlar oda sıcaklığında katı haldedir. Beslenme programında trans yağ kaynakları içeren besinlerden kaçınmalı ve doymuş yağ içeren besinleri ise sınırlı miktarlarda tüketmelisiniz. Doymuş yağların büyük bir çoğunluğu hayvansal kaynaklıdır. Yağ oranı yüksek etler, peynir, yoğurt, süt, tereyağı, palm yağı, kakao yağı, Hindistan cevizi yağı gibi yağ çeşitleri doymuş yağlardır. Bu yağ çeşitlerinim aşırı tüketimi kandaki kolesterol düzeylerini ve özellikle kötü kolesterol olarak bilinen LDL seviyelerini yükseltebilir. Damar tıkanıklığına neden olarak kalp krizine yakalanma riskini artırabilir. Sağlıklı yağ kaynakları ise bitkiseldir ve kolesterol içermez. Trans yağlar ise bitkisel yağ asitlerine hidrojen eklenmesi ile elde edilir. İşlenmiş ve hazır gıdalarda kullanılan yağlar ile margarin trans yağlardır. Bu yağ çeşitleri de kolesterolü yükseltici etkiye sahiptir. Vücutta iltihaplanmayı artırarak kalp hastalıkları, diyabet ve yüksek tansiyon riski yaratabilir. Sağlıklı yağlar ise iltihap önleyici etkiye sahiptir.6

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Önerilen Bloglar

Uzm. Dr. Çiğdem Ş.
28.02.2024

Ramazanda Halsizlik Neden Olur? Nasıl Geçer?

İslam dini için kutsal bir anlamı olan Ramazan ayında, yetişkin Müslümanlar bir ay boyunda şafak vaktinden gün batımına kadar oruç tutar.

Uzm. Dr. Çiğdem Ş.
06.12.2023

Balık Yağı Boy Uzatır Mı

Boy uzunluğunu belirleyen en önemli faktör genlerdir. Kişinin DNA profili boy uzunluğunun yaklaşık %80’inin oluşturur

Uzm. Dyt. Özgür G.
20.11.2023

Hangi Vitamin Eksikliği El Titremesi Yapar?

El titremesi, çeşitli sağlık sorunlarının belirtisi olabilir.