K2 Vitamini Nedir?
K vitaminin, temel olarak K1 (Filokinon) ve K2 (Menakinon) olmak üzere iki farklı alt tipi bulunur. Menakinon, yani K2 vitamininin ise kendi içinde, zincir uzunluğuna bağlı olarak değişen pek çok alt tipi var. Vücutta ve besinlerde en çok rastlanan önemli menakinon çeşitleri MK4, MK7 ve MK9'dur. Yağda çözünen vitaminlerden olduğu için protein ve yağların bir arada bulunduğu lipoproteinlerle taşınan K2 vitamini, kan dolaşımına çok az girer, hızlı metabolize olur ve çabuk atılır (1). Bu sebeple vücutta bakteriler tarafından sentezlenen miktar yeterli gelmeyebilir. Bu nedenle bazı durumlarda besinler veya besin takviyeleri ile eksikliğini gidermek gerekli olabilir. Vücuda alınan K2 vitamini, safra ve pankreas enzimleri yardımıyla ince bağırsaklarda emilir (2). Bu emilim mekanizmasında oluşan bir problem de K2 vitamini eksikliğine neden olabilir.
K2 Vitamini Ne İşe Yarar?
K2 vitamini faydaları denildiğinde akla 3K kalıbı gelir, yani; Kemik, Kalp, K2 vitamini. Bunun sebebi; K2 vitamininin işlevsel olarak en çok kemik ve kalp sağlığı üzerine etkili olmasıdır. K2 vitaminine bağlı protein aktivasyonları arasında osteokalsin ve matriks GLA proteini bulunur. Menakinon, kalsiyum iyonlarını yüksek bağlama özelliği bulunan matriks GLA proteini aktive ettiğinde kan damarları ve böbreklerde kalsiyum birikmesini önlemiş olur. Yumuşak dokularda kalsiyumun birikmesi damarlarda kireçlenme ve sertleşmeye neden olurken, böbreklerde ise taş oluşumunu tetikleyebilir. Bu sebeple K2 vitaminin kalsiyum metabolizmasında önemli bir yeri bulunur. Kalsiyum metabolizmasındaki etkisini çift yönlü olarak gösterir. Yani sadece yanlış yerde birikmesini önlemez, aynı zamanda doğru yerde birikmesini de sağlar.
K2 vitamini, kemikte kalsiyum bağlayıcı protein olarak bulunan osteokalsin proteinini aktive ederek kalsiyumu kemiklere ve dişlere yönlendirir. Osteokalsin, kalsiyumun kemiklerde birikmesini sağlamanın yanı sıra enerji metabolizması ve erkek fertilitesi üzerine de etkili olur (3). K2 vitamini, insülin duyarlılığı ve glukoz intoleransını iyileştirerek tip 2 diyabet riskini azaltmaya yardımcı olur (4). K2 vitamini faydaları arasında kemik erimesi (osteoporoz) üzerine olumlu etkileri de yer alır (5). C vitamini faydaları gibi K2 vitamini faydaları da oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir.
K2 Vitamini Nelerde Vardır?
‘’K2 vitamini nelerde vardır?’’ sorusu: kısaca doğal olarak bazı besinler ve işlem görmüş bir grup fermente ürünlerde bulunur şekilde cevaplanabilir. K2 vitamini, bakteriler tarafından sentezlenen bir vitamin olduğundan, genellikle fermente etler, peynirler ve hayvansal gıdalar gibi fermente ürünlerde daha çok bulunur. Doğal olarak K2 vitamini içeren besinler ise; bezelye, brokoli, ıspanak, meksika fasulyesi, çilek, kivi, böğürtlen ve fındık şeklinde sıralanabilir.
Tablo 1: Seçilmiş Gıdalardaki K2 Vitamini İçeriği (1)
| 1 Porsiyon Gıda Maddesi |
Porsiyonda Mikrogram (mcg) |
% DV (% Günlük Değer) |
| Tavuk Göğsü |
13 |
11 |
| Kıyma |
6 |
5 |
| Tavuk Karaciğeri |
6 |
5 |
| Jambon |
4 |
3 |
| Çedar Peyniri |
4 |
3 |
| Yumurta (haşlanmış) |
4 |
3 |
| Mozzarella Peyniri |
2 |
1 |
| Süt |
1 |
1 |
| Somon |
0,3 |
0,3 |
| Karides |
0,3 |
0,3 |
K2 Vitamini Nasıl Kullanılır?
Besinlerden alınan miktarı yeterli olmadığı zaman K2 vitamin takviyeleri kullanılabilir. K2 vitamini piyasada (MK4 ve MK7 çeşitleri) tek olarak veya diğer vitaminlerle kombine formlarda bulunur. ‘‘B12 vitamini nedir?’’, ‘‘D vitamini faydaları nelerdir?’’, ‘‘A vitamini ne işe yarar?’’ gibi soruların cevabı bilinirse ihtiyacınız olan vitamin kombinasyonunu tespit edip kullanabilirsiniz. K2 vitamininin, genellikle birbirlerine olumlu yönde etki gösterdikleri için, D3 vitamini ile bir arada kullanımı oldukça yaygındır. Damla, tablet ve kapsül gibi preparatları bulunan K2 vitamininin, yağda çözünen yapıda olması nedeniyle, en yağlı öğün olan akşam yemeğinden sonra tok olarak kullanılması önerilir. Günlük kaç damla veya kaç tablet alınacağı, kullanılan ürünün içeriğine göre doktor tarafından belirlenmelidir.
K2 Vitamini Ne Kadar Alınmalı?
K2 vitamini günlük doz olarak ne kadar alınması gerektiği hakkında net veriler bulunmasa da ortalama miktarlar belirlenmiştir. Bununla birlikte cinsiyete, yaşa ve özel durumlara göre ihtiyaç değişkenlik gösterir. K2 vitamini kullananlar maksimum etkinlik için, genellikle uygun dozda D3 vitamini ile kombine ürünler tercih edebilir.
Tablo 2. Yaş ve Cinsiyete Göre Günlük K Vitamini İhtiyacı (1)
| Yaş Aralığı/Durum |
Erkekler (mcg/Gün) |
Kadınlar (mcg/Gün) |
| 0-6 ay |
2 |
2 |
| 7-12 ay |
2,5 |
2,5 |
| 1-3 yıl |
30 |
30 |
| 4-8 yıl |
55 |
55 |
| 9-13 yıl |
60 |
60 |
| 14-18 yıl |
75 |
75 |
| 19+ yıl |
120 |
90 |
| Gebelik |
- |
90 |
| Emzirme |
- |
90 |
K2 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
Kemik ve kalp sağlığı için değerli vitaminlerden biri olan K2 vitamini eksikliğinde önemli belirtiler ortaya çıkabilir. K2 vitamini eksikliğinde görülebilecek belirtiler şöyle listelenebilir:
- Kan pıhtılaşma sorunları (Koagülopati)
- Kan damarlarında sertleşme ve kireçlenme
- Böbreklerde kristalleşme, kum veya taş oluşumu
- Kemiklerde zayıflama ve kırılganlık (Osteoporoz)
- Eklem ve kıkırdak hasarları (3)
K2 vitaminin eksikliğinin yanı sıra C vitamini eksikliği konusunda da bilgi sahibi olmak için ilgili içeriğimizi de okuyabilirsiniz.
K2 Vitamini Eksikliği Neden Olur?
K2 vitamini eksikliği, nadir görülen bir durum olsa da bazı malabsorbsiyon bozukluklarında yani kötü sindirim ve emilimin söz konusu olduğu durumlarda gelişebilir. Ayrıca bazı ilaç kullanımlarının bağırsaklardaki bakteri florasını etkilemesi sonucu da görülebilir. Çölyak hastalığı, kistik fibrozis, bağırsak sendromu ve ülseratif kolit gibi hastalıklar K2 vitamini eksikliğine neden olabilir (1). Kistik fibrozis sonucu eksiklik görünmesinin nedeni pankreasın emilim için yeterli enzim üretememesidir (6). Antibiyotikler gibi bazı ilaçların kullanımı, vücuttaki yararlı-zararlı fark etmeksizin bakterileri etkilediğinden, K2 vitamini sentezleyen bakterilerin de sayısını azaltarak eksiklik görülmesine sebep olabilir. K2 vitamini eksikliğine neden olan bir diğer sebep ise obezite ameliyatları olabilir. Obezite ameliyatları sırasında mide, bağırsaklar ve pankreasa müdahaleler söz konusu olduğu için vitamin emilimi bu durumdan etkilenebilir ve eksiklik görülebilir. K2 vitamini eksikliği, yenidoğanda sık olarak görülür. Çünkü vitaminin plasenta yoluyla aktarımı zayıftır ve yenidoğan bebeğin bağırsaklarında K2 vitamini sentezi de olmadığı için eksiklik oluşabilir (3).
K2 Vitamini Fazlalığı Belirtileri Nelerdir?
K2 vitamini fazlalığı, oldukça nadir görülen bir durumdur; çünkü vücutta hızlı metabolize olur ve atılır. Fazlalığın oluşabilmesi için ciddi derecede yüksek doz alınması gerekir (1). Aşırı doz alımda karaciğer fonksiyonlarında sorunlar, fazla pıhtılaşma sonucu damar tıkanıklığı, kızarma, terleme ve göğüste sıkışma belirtileri görülebilir (7). K2 vitamini fazlalığı, kardiyovasküler hastalığı olan ve antikoagülan kullanan kişiler için önemli belirtiler oluşturabilir.
K2 Vitamini Yan Etkileri
K2 vitamini yararları kadar yan etkileri de önemsenmesi gereken bir vitamindir. Pıhtılaşma üzerine etkili olan K vitamini, warfarin gibi antikoagülanlar ile birlikte kullanıldığında dengeli olmalıdır (3). Çünkü K2 vitamini dengesi aşağı yönde bozulduğunda kanamalar, yukarı yönde bozulduğunda ise pıhtı oluşumu görülebilir. Ayrıca her vitamin takviyesinde olduğu gibi K2 vitamini takviyelerinde de içeriğinde alerjiniz olan bir madde bulunuyorsa kaşıntı, kızarıklık, şişlik gibi yan etkiler oluşabilir. O yüzden vitamin takviyeleri kullanırken içeriğinde alerjiniz olan madde bulunup bulunmadığını kontrol etmeniz yararlı olacaktır.
Koenzim ve E vitamini de tıpkı K2 vitamini gibi vücudumuza olumlu etkiler verdiği bilinen diğer vitaminler arasındadır. E vitamininin faydaları ya da koenzim faydaları gibi konular hakkında bilgi almak için ilgili içeriklerimize de göz atabilirsiniz.
Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.
