Uzm. Dr. Çiğdem Ş.
20.07.2023

Magnezyum Eksikliği Belirtileri: Günlük Magnezyum İhtiyacı

Magnezyum eksikliği ya da tıp dilindeki adıyla hipomagnezemi, vücudun normal işlevlerini yerine getirmesi için gerekli olan kandaki magnezyum miktarının normalden düşük olduğu durum olarak tanımlanabilir.2 Sıklıkla gözden kaçırılan sağlık sorunlarından biridir.1 Çünkü vücut iyi seviyede magnezyum tutabilir. Bu nedenle kişinin magnezyum eksikliği belirtileri yaşaması oldukça nadirdir. Bununla birlikte pek çok faktör, magnezyum eksikliğine yol açabilir.3 Bu yazıda sıklıkla merak edilen “Magnezyum eksikliği sebepleri nelerdir?”, “Magnezyum eksikliğinde neler olur?” ve “Magnezyum eksikliği nasıl giderilir?” gibi soruların yanıtlarını bulabilirsiniz.

İçerikler (Gizle-)
  1. Magnezyum Eksikliği Nedir?

  2. Magnezyum Eksikliği Neden Olur?

  3. Magnezyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

    1. Kas Seyirmeleri ve Kramplar

    2. Yorgunluk, Bitkinlik ve Kas Zayıflığı

    3. Düzensiz Kalp Ritmi

  4. Magnezyum Eksikliğine Ne iyi Gelir?

    1. Magnezyum Emilimini Artırmak

    2. Magnezyum Açısından Zengin Diyet Uygulamak

    3. Su ve Diğer İçecekleri Yeterince Tüketmek

  5. Magnezyum Değeri Kaç Olmalı?

  6. Günlük Magnezyum İhtiyacı Kaç Mg?

  7. Magnezyum Eksikliği Hangi Testle Anlaşılır?

  8. Magnezyum Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Neler Olabilir?

  9. Magnezyum Eksikliği Tedavisi Nasıl Olur?

İçerik

Magnezyum Eksikliği Nedir?

Magnezyum, yedi temel makro mineralden biridir. Makro mineraller, insanların günde en az 100 miligram tüketmesi gereken mineraller olarak açıklanabilir.4 Vücutta bol miktarda bulunan bir mineral olan magnezyum; protein sentezi, kas ve sinir fonksiyonu, kan şekeri kontrolü ve kan basıncı düzenlemesi dahil olmak üzere vücuttaki pek çok biyokimyasal reaksiyonları düzenleyen 300'den fazla enzim sisteminde rol oynar.(5)

Magnezyum mide ve ince bağırsaklarda emilir. Daha sonra sinir ve kas fonksiyonunu düzenlemek, sıvıları dengelemek, kan basıncını ve asiditeyi korumak ve hasarlı dokuları yeniden inşa etmek için kalsiyum, potasyum ve sodyum gibi diğer elektrolitlerle birlikte çalışır.(6)

Magnezyum eksikliği ise vücudun normal işlevlerini yerine getirmesi için gerekli olan magnezyum seviyesinin kan düzeyinde yeterince bulunmaması olarak açıklanabilir. Genellikle bir hastalık varlığı, ilaç kullanımı yada beslenme sorunu, vücudun magnezyum emilimini etkilediğinde ortaya çıkar. Magnezyum eksikliği belirtileri arasında mide bulantısı, yorgunluk ve kas kramplarından anormal kalp ritmi, nöbet ve koma gibi geniş yelpazede bulunan semptomlar sayılabilir.(6)

Uzun süre ile magnezyum eksikliğine maruz kalmak, kemik yoğunluğunu, beyin, sinir ve kas fonksiyonlarını ve sindirim sistemini olumsuz etkileyebilir. Kemik yoğunluğunun kaybı özellikle endişe verici olabilir. Yaşlılarda magnezyum eksikliği osteoporoz ve kemik kırıkları riskini artırabilir. Gençlerde ise magnezyum eksikliği, kemik büyümesini engelleyebilir. Kemiklerin hala gelişmekte olduğu çocukluk döneminde yeterli magnezyum almak bu nedenle son derece önemlidir.(3) Vücut kalsiyumu emmek için de magnezyumdan faydalanır. Kalsiyum takviyesi faydaları olarak tanımlanan olumlu etkilerden faydalanmak için de magnezyum seviyesinin normal düzeyde olması gerektiği söylenebilir.(18) Peki magnezyum eksikliği nedenleri nelerdir?

Magnezyum Eksikliği Neden Olur?

Vücuttaki her organ, özellikle kalp, kaslar ve böbrekler, magnezyum mineraline ihtiyaç duyar. Ayrıca magnezyum, diş ve kemik oluşumunda da rol oynayan faktörlerden biridir. Farklı bi deyişle magnezyum, vücuttaki pek çok fonksiyonun yerine getirilmesinde rol oynar.(7) Vücuttaki magnezyum seviyesi normalin altına düştüğünde, magnezyum eksikliği belirtileri meydana gelir. Magnezyum eksikliği nedenleri arasında ise alkol kullanımı, vücudun geniş bir kısmını etkileyen yanık varlığı, akut veya kronik ishal, kontrol altına alınmayan diyabet vardır. Bunların yanında aşırı idrara çıkma sorunu, böbrek tübül bozuklukları, çölyak hastalığı ve inflamatuvar bağırsak hastalığı gibi emilim bozukluklarına yol açan durumlar, yetersiz ve dengesiz beslenme, aşırı terleme, pankreasta şişme ve iltihaplanmaya yol açan pankreatit gibi sorunlar da sayılabilir. Adrenal bezin kana çok fazla aldosteron hormonu saldığı bozukluk olarak açıklanabilen hiperaldosteronizm, gastrik bypass ameliyatı, açlık ve bazı ilaçlar da magnezyum eksikliği nedenleri arasında sayılabilir.(1,7) Magnezyum eksikliği yaşayanlar tarafından sıklıkla sorulan “Magnezyum eksikliği neden olur?” sorusu bu şekilde yanıtlanabilir.

Anormal magnezyum düzeylerinin birçok olası nedeni olabilir. Örneğin, magnezyum böbrekler tarafından atıldığı için böbrek hastalığında artmış magnezyum seviyeleri görülebilir. Düşük bir magnezyum seviyesi diyabet, bazı sindirim sorunları, yetersiz beslenme veya uzun süreli (kronik) alkolizm belirtisi olabilir. Hamilelik sırasında düşük magnezyum seviyeleri preeklampsi anlamına gelebilir.(18)

Magnezyum Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Magnezyum eksikliği belirtileri erken evrede; mide bulantısı, kusma, demir eksikliği belirtileri arasında da yer alan iştah kaybı, yorgunluk ve bitkinlik şeklindedir.(3,8) Şiddetli magnezyum eksikliği vakalarında ise kalsiyum düşüklüğü, potasyum düşüklüğü, kol ve bacaklarda uyuşma ve/veya karıncalanma hissi, nöbet, kişilik değişimi, anormal kalp ritmi, koroner spazm gibi semptomlar ortaya çıkabilir.(3) İshal ve iştah kaybı çinko eksikliği belirtileri arasında da yer aldığından hangi mineral eksikliğinin olduğunun anlaşılması için bir doktora başvurulması önerilebilir.(9) Magnezyum eksikliği belirtilerinin bazıları şu şekilde de listelenebilir:

Kas Seyirmeleri ve Kramplar

Magnezyum eksikliği belirtileri arasında seğirme, titreme, kramp gibi rahatsızlıklar yer alabilir. Şiddetli vakalarda bu durum kasılmalara veya nöbetlere dahi yol açabilir. Ayrıca magnezyum ve kalsiyum eksiklikleri, ağrılı kas spazmları (tetani) ve nöbetler dahil olmak üzere bebeklikte başlayan bazı nörolojik sorunlara da neden olabilir. Hipomagnezemi, tedavi edilmezse sekonder hipokalsemi ile birlikte gelişimsel gecikmeye, zihinsel yetersizliğe, kilo alamamaya ve beklenen hızda büyümemeye ve kalp yetmezliğine yol açabilir.(1,10)

Yorgunluk, Bitkinlik ve Kas Zayıflığı

Hemen herkes zaman zaman yorulsa da bu durum şiddetli ya da sürekli ise bir probleme işaret edebilir. Yorgunluk ve bitkinliğin yanı sıra kas zayıflığı da magnezyum eksikliği belirtisi olabilir. Magnezyum eksikliği olan gençler arasında yapılan bir çalışmada bu bireylerde kas kuvveti ciddi şekilde bozulurken magnezyum almanın kas zayıflığını hızla tersine çevirdiği görülür.(1,11) Bazı araştırmalarda ise kas zayıflığının, magnezyum eksikliği ile ilişkili bir durum olan potasyum kaybından kaynaklandığını gösterir. Tüm bu bilgilerin ışığında magnezyum eksikliğinin, yorgunluk veya halsizliğin olası bir nedeni olduğu söylenebilir.(1,12,13)

Düzensiz Kalp Ritmi

Aritmi veya düzensiz kalp atışı, magnezyum eksikliği belirtileri ve nedenleri arasında yer alan; olası en ciddi etkilerden biridir. Şiddetli vakalarda aritmi; felç veya kalp yetmezliği riskini artırabilir. Kalp yetmezliği ve aritmisi olan bazı kişilerin, sağlıklı bireylerden daha düşük magnezyum seviyelerine sahip olduğunu gösteren çalışmalar bulunur. Yapılan sınırlı bir araştırma da magnezyum alımının kalp fonksiyonlarını önemli ölçüde iyileştirdiğini gösterir. Ayrıca magnezyum takviyesi almak, aritmisi olan bireylerde bu rahatsızlığa ilişkin belirtileri azaltmaya da yardımcı olabilir.(1,14,15) Benzer şekilde selenyum eksikliği de kalp hastalığı riskinin artması ile bağlantılıdır. Oksidatif stresi kontrol altında tutarak ve kalp hastalığı riskini azaltmak; dolayısıyla kalbin sağlıklı kalmasına yardımcı olmak Selenyum faydaları arasında sayılabilir.(16)

Kas Seyirmeleri ve Kramplar

Magnezyum Eksikliğine Ne iyi Gelir?

Beslenme başta olmak üzere bazı sağlık koşulları ve diğer etkenler, magnezyum emilimini etkileyebilir. Magnezyum eksikliğine iyi gelen faktörler şu şekilde sıralanabilir:

Magnezyum Emilimini Artırmak

Emilimin bozulması ise magnezyum eksikliği belirtilerine yol açabilir. Emilimi iyileştirmek, magnezyum eksikliğine iyi gelebilir. Bu bağlamda magnezyum açısından zengin yiyecekleri yemeden iki saat önce ya da sonra, kalsiyum açısından zengin yiyecekleri azaltmak veya bunlardan kaçınmak önerilebilir. Yüksek dozda çinko almamak, varsa D vitamini eksikliğinin giderilmesi, çiğ sebze tüketmek ve sigarayı bırakmak magnezyum emilimini kolaylaştıran faktörler arasında sayılabilir.(3)

Magnezyum Emilimini Artırmak

Magnezyum Açısından Zengin Diyet Uygulamak

Magnezyum eksikliğine iyi gelen bir diğer etken de beslenmedir. Magnezyum içeriği yüksek olan besin maddeleri, içerdiği magnezyum oranı yüksekten düşüğe olacak şekilde şu şekilde sıralanabilir: Kabak çekirdeği, chia tohumu; badem, kaju ve yer fıstığı gibi bazı kuruyemişler, ıspanak, soya fasulyesi, tam buğday ekmeği, avokado, patates, pirinç ve yoğurt. Tüm bunlara ek olarak yulaf ezmesi, süt, brokoli, havuç, somon, tavuğun göğüs eti, biftek, kuru üzüm, muz ve elma da magnezyum açısından zengin gıdalar arasında yer alır.(3)

Su ve Diğer İçecekleri Yeterince Tüketmek

Su ve diğer içecekler, besinlerin sindirilmesi, emilimi ve hücrelere taşınması, yaşamın ve sağlığın gerektirdiği biyokimyasal tepkimelerin oluşması, hücrelerin, dokuların, organların ve sistemlerin çalışması, metabolizma sonucu oluşan zararlı maddelerin taşınması ve atılması, vücut ısısının denetiminin ve eklemlerin kayganlığının sağlanmasında rol oynar. Bütün bunlarla birlikte su sayesinde kalsiyum, magnezyum ve flor gibi temel mineraller de vücuda alınabilir.(17)

Magnezyum eksikliğini önlemek için yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller, kabuklu yemişler, tohumlar ve tam tahıllar gibi magnezyum açısından zengin besinler içeren sağlıklı ve dengeli bir beslenme önemlidir.(21)

Magnezyum Değeri Kaç Olmalı?

Magnezyum eksikliği, nörolojik bozukluklar, kardiyovasküler sorunlar, çocuklarda büyüme geriliği gibi önemli sağlık sorunlarına yol açabilir.(17) Bu nedenle gerekli durumlarda magnezyum seviyesinin kontrol edilmesi gerekebilir. Magnezyum seviyesinin normal değeri, kişinin yaşına, cinsiyetine ve diğer sağlık koşullarına bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Ayrıca magnezyum testi normal değeri, işlemi yapan laboratuvara göre de farklılık gösterebilir. Ancak genel olarak magnezyum normal test sonuçlarının yetişkinlerde 1,8 ila 2,6 mg/dL; çocuklarda 1,7 ila 2,1 mg/dL ve yeni doğanlarda 1,5 ila 2,2 mg/dL aralığında olması gerektiği söylenebilir.(18)

Günlük Magnezyum İhtiyacı Kaç Mg?

Günlük magnezyum ihtiyacı, cinsiyete ve yaşa göre farklılık gösterir. T.C. Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan Türkiye Beslenme Rehberine göre 2 yaşındaki bir çocuğun günlük magnezyum ihtiyacı 170 mg iken 7 yaşında bir çocuğun ihtiyacı, 230 mg’dir. 19 ila 70 yaş arasındaki erkeklerin günlük magnezyum ihtiyacı 350 mg iken aynı yaş aralığındaki kadınların ise 300 mg olduğu söylenebilir. Gebelik ya da emziren annelerin günlük magnezyum ihtiyacında ise bir değişiklik olmaz.(17)

Magnezyum Eksikliği Hangi Testle Anlaşılır?

Magnezyum testi, el ya da kolda bulunan damardan kan örneği alınarak yapılır.(17) Kan düzeyindeki magnezyum seviyesini kontrol etmek için bir magnezyum kan testi yapılır. Bazı ilaçlar, magnezyum seviyelerini etkileyebilir. Bu nedenle kullanılan tüm reçeteli ve reçetesiz ilaçları hekiminize bildirmeniz önemlidir. Kan testi yaptırmanın riski çok azdır. İğnenin girdiği yerde hafif bir ağrı veya morarma olabilir, ancak semptomların çoğu hızla geçer.(17)

Magnezyum Değeri Kaç Olmalı?

Magnezyum Eksikliğinde Görülen Hastalıklar Neler Olabilir?

Çok düşük seviyeler hipomagnezemi veya magnezyum eksikliği olarak bilinir. Bu, hipermagnezemi olarak adlandırılan çok yüksek magnezyum seviyelerden daha yaygın bir durumdur.(19) Magnezyum eksikliği duygu eksikliği, deliryum ve hatta komaya neden olabilir. Magnezyum eksikliğine bağlı olarak; zayıf kemikler ve artmış kemik kırılma riski ile karakterize olan osteoporoz gelişimi görülebilir. Ayrıca magnezyum eksikliği, kan basıncını artırabilir ve bu da kalp hastalığı riskini artıran etkenlerden biridir. Magnezyum eksikliğinde görülen hastalıklar arasında en ciddi olanlarının ise aritmi, kalp yetmezliği ve felç olduğu söylenebilir.(1)

Magnezyum Eksikliği Tedavisi Nasıl Olur?

Magnezyum, vücudun sağlıklı kalması için ihtiyaç duyduğu temel bir mineraldir. Esansiyel bir mineral, vücudun sağlığını korumak için hayati önem taşıyan ve yalnızca diyet veya takviyelerden elde edilebilebilir.(6)

Magnezyum eksikliği söz konusu olduğunda doktor, bir magnezyum takviyesi reçete edebilir. Şiddetli vakalarda intravenöz magnezyum gerekebilir.(21)

Magnezyum eksikliğinin tedavisi için en etkili yöntemlerin başında diyet gelir. Sağlıklı ve dengeli beslenme ile magnezyum seviyeleri, referans aralığa çekilebilir. Bazı durumlarda, bir veya daha fazla besine olan ihtiyacı karşılamanın mümkün olmadığı durumlarda beslenmeye ek olarak gıda takviyelerinden faydalanılabilir.(20)

Eğer magnezyum eksikliği belirtileriniz olduğunu düşünüyorsanız bir doktora danışmanız önerilir.

Not: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.

Önerilen Bloglar

Uzm. Dyt. Özgür G.
27.10.2023

Magnezyum Tablet Nasıl Kullanılır? Magnezyum Ne Zaman İçilir?

Magnezyum vücut tarafından sentezlenemeyen ve besinler ya da takviyeler aracılığıyla mutlaka günlük olarak alınması gereken önemli bir mineraldir.

Uzm. Dyt. Özgür G.
12.09.2023

Bakır Nedir Bakır Faydaları Nelerdir

Yeterli ve dengeli bir beslenme programının vazgeçilmez bileşenlerinden biri olan bakır, vücut tarafından sentezlenmediği için besinlerle ya da bakır takviyesi şeklinde vücuda alınması gereken önemli bir mineraldir.

Uzm. Dyt. Özgür G.
12.09.2023

Potasyum Nedir Potasyum Faydaları Nelerdir

Mineraller, vücut fonksiyonlarının sağlıklı bir şekilde yerine getirilmesinde önemli rol oynayan bileşenlerdir.