Mineral Nedir? Faydaları ve Çeşitleri Nelerdir?

Mineral Nedir?

Mineraller; hava, su ve toprakta yaygın olarak bulunan, insanlarda, toplam vücut ağırlığının yaklaşık olarak %4-6 kadarını oluşturan inorganik elementlerdir (²). Bunun yanı sıra insan vücudunda üretilmez ve sentezlenmezler. Bu nedenle insan vücuduna besinlerler ve/veya gıda takviyeleri yardımıyla alınmaları gerekir (⁴). Vücutta bulunma miktarlarına göre, mikro (iz) ve makro (majör) mineraller olmak üzere iki sınıfta incelenir. Kalsiyum, fosfor, magnezyum gibi mineraller makro; demir, çinko, bakır, selenyum gibi mineraller ise mikro mineraller içerisinde yer alır (⁵). 

Mineraller Nelerdir?

Mineraller, vücudun çalışmasında ve hayati fonksiyonların devam etmesinde önemli rollere sahiptir. İnsan vücudu, işlevlerini sürdürebilmek için her birine belirli bir ölçüde ihtiyaç duyar. Başlıca mineral çeşitleri, bu minerallerin özellikleri ve vücudumuza katkıları ile ilgili daha detaylı bilgi için okumaya devam edebilirsiniz.

Vücudumuzdaki Mineraller Nelerdir?

İnsan vücudunda en fazla bulunan mineral kalsiyumdur. Toplam vücut ağırlığının yaklaşık olarak %1,5 ila %2’si kalsiyumdan oluşur. Vücutta çok bulunan diğer mineraller ise; fosfor, magnezyum, kükürt, potasyum ve sodyumdur. Bu mineraller makromineraller olarak bilinir. Vücutta mikro minerallere kıyasla makro minerale daha fazla ihtiyaç vardır. Ancak iz elementler yani mikro mineraller de insan vücudu için elzemdir ve bunların da belirli miktarlarda alınması gerekir. Vücutta bulunan başlıca mikro mineraller; demir, iyot, çinko, flor, selenyum, bakır, krom ve manganez şeklinde sıralanabilir (⁷).

Minerallerin Görevi Nedir?

Her birinin ayrı görevi bulunan mineraller, vücutta birlikte de görev alabilir. Peki minerallerin vücuttaki görevleri nelerdir? Minerallerin görevlerinden bazıları aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Hormon ve enzim gibi moleküllerin yapısına katılır (²).
• Enzimlerin yapısında düzenleyici olarak görev alabilir. 
• Asit-baz ve elektrolit dengesinin korunmasına katkı sağlayabilir (^{2, 6}).
• Sinirler arası iletimde rolleri vardır. 
• Yiyeceklerden alınan enerjinin salınmasına yardımcı olur (⁷).
• Vücuttaki dokulara oksijen taşınmasına katkı sağlar (demir) ^{(2, 6}). 

Minerallerin Faydaları Nelerdir?

İnsan vücudunda sayısız işlevi bulunan minerallerin faydalarından bir tanesi enerji oluşum metabolizmasına katkıda bulunmasıdır. Mineraller ayrıca vücut pH seviyelerinin korunması için gerekli olan asit-baz dengesini sağlamaya yardımcı olabilirler. Aynı zamanda krom gibi mineraller vücutta karbonhidrat, protein, yağ gibi besin ögelerinin metabolizmasına katkıda bulunur. Bunlara ek olarak; mineraller kemik ve diş sağlığı için de oldukça önemlidir. Örneğin; florür minerali diş mineralizasyonunun korunmasına katkıda bulunur. Minerallerin en önemli faydalarından bir tanesi de vücuttaki sıvı dengesi üzerinedir. Genellikle tuz olarak bilinen sodyum, sıvı dengesinin korunmasına yardımcı olabilir (⁶).

Mineral Nelerde Vardır?

İnsan, vücudunun ihtiyacı olan mineralleri besinler yardımıyla karşılar. Bu nedenle mineralli besinler tüketmek sağlıklı bir yaşam için oldukça önemlidir. Peki mineral bulunan besinler nelerdir? Mineral bakımından zengin besinler aşağıdaki gibi sıralanabilir:

• Süt ve süt ürünleri kalsiyum bakımından zengin gıdalardır. Bunlara ek olarak; pekmez, susam, kuru baklagiller, brokoli, somon, sardalya gibi gıdalarda da bol miktarda kalsiyum bulunur (^{5, 7}).
• Sofra tuzu, sodyum bakımından zengindir. Bu nedenle zeytin ve turşu gibi mineralli yiyecekler iyi birer sodyum kaynağı olarak gösterilebilir (⁵).
• Özellikle kırmızı et ve yumurta gibi hayvansal gıdalar iyi birer demir deposudur. Buna ek olarak, ıspanak, brokoli, mercimek gibi besinler de demir içeriği yüksek gıdalardır (⁷).
• Deniz ürünleri iyot bakımından zengindir (⁵).
• Fosfor içeren gıdalar denildiğinde ise kırmızı et ve süt gibi hayvansal ürünler ilk sırada akla gelir (^{5, 7}). 
• Patates, muz, bezelye gibi sebzeler iyi bir potasyum kaynağıdır (⁷).
• Ispanak, bezelye, fasulye gibi sebzeler magnezyum bakımından zengindir (⁵).
• Ciğer gibi sakatatlar başta olmak üzere hayvansal gıdalar ve fasulye, mercimek gibi bakliyatlar iyi bir bakır kaynağıdır (^{5, 7}).
• Et ve et ürünleri, deniz ürünleri, tam tahıllar ise çinko içeren besinlerdir (⁷).

Mineral Eksikliği Belirtileri Nelerdir?

Her mineralin vücutta ayrı bir görevi vardır. Diyetle yetersiz mineral alımı veya mineral emilim metabolizmasındaki bir sorun neticesinde mineral eksikliği gelişebilir. Mineral eksikliğinin başlıca belirtileri aşağıdaki gibidir:

• Kalsiyum eksikliği halinde kaslarda zayıflık, uyuşma, karıncalanma, yorgunluk gibi semptomlar ortaya çıkabilir.
• Demir eksikliğinde yorgunluk, halsizlik, baş dönmesi, çabuk yorulma gibi şikayetler görülebilir. Halsizliğe iyi gelen şeyler nelerdir öğrenmek için ilgili yazımıza göz atabilirsiniz. 
• Vücut için önemli minerallerden bir diğeri olan magnezyum eksikliği; iştah kaybı, mide bulantısı, yorgunluk gibi belirtilerle kendisini gösterebilir.
• Potasyum eksikliği; kas krampları, kabızlık, şişkinlik gibi belirtilerle kendini belli edebilir.
• Çinko, bağışıklık sistemi için önemli minerallerden bir tanesidir. Eksikliği halinde bağışıklık sisteminde zayıflama görülebilir. Bunun yanı sıra çinko eksikliği iştah kaybı ile de kendisini gösterebilir.
• İyot eksikliği ise tiroid hormonları üzerinde etki göstererek yorgunluk, kilo artışı veya zayıflama gibi semptomlara neden olabilir.

Uyarı: Bu metin tüketicileri konu özelinde objektif bir şekilde bilgilendirme amaçlı yazılmıştır.